ساموئل فوسو : عکاسی معاصر -آشنایی با عکاسان معاصر جهان -دوربین پلاس

از ساموئل فوسو (samuel fosso) که پرسیدند برای چه این عکس‌ها را گرفته‌ای پاسخ داد: «می‌خواستم نشان بدهم که چقدر خوشتیپ ام.»
ساموئل فوسو در ۱۹۶۲ در کومبا- کامرون متولد شد. کودکی اش را در نیجریه‌ی سپری کرد و بعدها به همراه خانواده‌اش به جمهوری آفریقای مرکزی مهاجرت کرد. در نوجوانی با عکاسی آشنا شد، همان زمانی که به عنوان یک کفاش مشغول به کار بود. در۱۹۷۵ در حالی که بیش از ۱۳ سال نداشت استودیوی پرتره‌ی خودش را برپا کرد و مشغول عکاسی ازمردم محلی شد.

با استفاده از عناصر بومی مثل حصیرهای بافته شده‌ی آفریقایی یا کوزه‌های محلی و نقاشی های که خودش می کشید استودیو را تزئین می کرد تا محل مناسبی برای عکس‌های پرتره باشد.

از آنجایی که استودیو محل زندگی اش هم بود تمام وقتش را همان جا سپری می کرد و برای تمام کردن فیلم رول در پایان روز کاری، از خودش عکس می گرفت و همین عکس ها را برای مادربزرگش که در نیجریه زندگی می کرد می فرستاد.

آن زمان بیشتر از عناصر پاپ (فرهنگ عامه) که بسیار به آن علاقه داشت استفاده می‌کرد چرا که دوست نداشت مادربزرگش را باعکس های تکراری و شبیه به هم خسته کند. در حالت‌ها مختلف و ژست‌های متفاوت عکس می گرفت. در واقع سعی می‌کرد هر بار به شکلی در آید که به نوعی هم زیبایی های خودش را نشان دهد و هم اینکه از تکرار چهره و حالت یکنواخت بپرهیزد.

اگر این عکس‌های اولیه را چیزی جز بازیگوشی های یک نوجوان آفریقایی یا نارسیسیم ندانیم. باید بگوییم که همین بازیگوشی‌های که به نوعی ناب حساب می‌شوند باعث شد فوسو مطرح شود. در ۱۹۹۳ عکاس فرانسوی برنار دشان او را کشف کرد و نمایشگاهی از آثار او برپا کرد. به این ترتیب کارهای او با عکاسان بزرگ غربی چون سیندی شرمن مقایسه شد.

فوسو که تا پیش از این عکس‌هایش را برای ارضا نارسیسیم درونی اش و در تلاش برای نمایش خود در قالب های عامه پسند و جذاب می گرفت، نگرشش را در خودنگاره ها وسعت داد و نگاه انتقادی خود به فرهنگ و وقایع سیاسی را نیز در آن‌ها گنجاند.

از مجموعه ارواح آفریقایی، فوسو در نقش مارتین لوتر کینگ

ساموئل فوسو گاهی برای عکس‌هایش نوشته های کوچکی هم اضافه می‌کرد. یکی از معروف ترین آثارش عکسی است که خود را در قالب یک رئیس قبیله آفریقایی نشان می‌دهد و زیر آن می‌نویسد «من یک رئیس قبیله ی آفریقایی هستم که سرزمینم را به استعمارگران فروختم».

در این عکس فوسو لباسی از پوست حیوانات پوشیده و بر صندلی ای نشسته که اروپایی ست اما روکش آن پوست پلنگ است. از طرفی کفش خارجی، عینک، کیف و گل آفتابگردان مصنوعی هم دارد. همه‌ی این‌ها برای به سخره کشیدن فرهنگ غالب پاپ که زمانی خودش شیفته‌ی آن بود، در کنار هم آمده اند. و از طرفی می خواهد اعتراضش نسبت به از بین رفتن فرهنگ بومی و معامله ی ناعادلانه‌ی آن را با فرهنگ خارجی بیان کند.

سامائول فوسو در مجموعه‌ متاخرش، “ارواح آفریقایی” با انتخاب آگاهانه‌ی موضوع به درستی موضع خود در قبال سیاست‌ را مشخص کرد.

سامائول فوسو هم سوژه است هم ابژه؛ او از بدن سیاهش برای نشان دادن تمام رنجی که به سیاهان وارد شده استفاده کرد تا هم هویت خویش به عنوان یک سیاه‌پوست را نشان دهد و هم دغدغه ای مبنی بر اهمیت آن را پوشش دهد. هویت او به عنوان یک سیاه‌پوست بخش غالب کارهای او را تشکیل می‌دهند.

[irp posts=”234″ name=”برنار فوکون – عکاسی معاصر”]

ساموئل فوسو با قرار دادن خود در نقش سیاه پوستان سرشناس، روح آفریقایی را به عنوان یک کیفیت آزادی‌خواه مطرح می‌کند. فوسو محمد علی را در حالی نشان می‌دهد که ما را به یاد شهادت سباستین قدیس می اندازد. حرکت او برای نشان دادن خودش در قالب محمدعلی مسلمان به عنوان شهید مسیحی اشاره ای به انسان دوستی محمدعلی دارد.

سامائول فوسو مرزهای مذهبی را درمی نوردد و تنها به صرف انسان بودن محمدعلی را برجسته می کند. سباستین قدیس از دستور رومیان اطاعت نکرد و به اعدام محکوم شد، هنگامی که محمدعلی برای جنگ ویتنام فراخوانده شد، از پیوستن به ارتش و شرکت در جنگ سر باز زد و گفت: «تا به حال هیچ ویتکونگی به من نگفته است کاکا سیاه» این جمله دلخوری محمدعلی از جامعه امریکا را نشان می دهد و همچنین مشخص می کند تا چه حد او انسان دوستانه رفتار کرده اما همین حرکت باعث شد او را از مسابقات بوکس محروم کنند.

از مجموعه ارواح آفریقایی، فوسو در نقش محمد علی کلی

سامائول فوسو همچنین خود را در قالب بسیاری از سیاه‌پوستان آزادی خواه از جمله نلسون ماندلا، مالکوم ایکس و مارتین لوتر کینگ به نمایش گذاشت. در تمام این عکس‌ها ما تنها با چهره ی فوسو روبرو می‌شویم اما نوشته‌ی زیر آن و حالت عکس تداعی گر یکی از عکس‌های بزرگان سیاه‌پوست است.

مهمتر از همه آرامش و اطمینانی که در بازنمایی چهره ی این افراد وجود دارد به حدی خوشایند است که هر ناامیدی را به آزادی امیدوار می‌کند. فوسو با تکرار کردن چهره خودش در عکس‌ها همبستگی سیاهان را به ذهن مخاطب می‌آورد و می‌خواهد بگوید هر کدام از ما می‌تواند یک مالکوم ایکس یا یک ماندلا باشد.

در یکی از عکس‌های اخیرش با عنوان «امپراتور آفریقا» از مرز بازنمایی سیاهان خارج می‌شود و خود را در قالب مائو رهبر دیکتاتور چین نشان می‌دهد تا انتقادش به حکومت‌های آفریقا را نشان دهد.