در پرتره کلاسیک برای گرفتن پرتره‌های جذاب باید مواردی را مد نظر قرار دهید از جمله نسبت نورپردازی، الگوی نورپردازی، جهت صورت و زاویه دید. حتی اگر زیاد به پیروی از این اصول و قواعد علاقه ندارید و بیشتر به دنبال شکستن اصول هستید، به شما توصیه می‌کنم ابتدا کاملا به این صول مسلط شوید و سپس نسبت به شکستن آنها اقدام کنید. در این نوشته به بررسی ۶ الگوی نورپردازی کلاسیک پرتره خواهیم پرداخت.
تعریفی که من از الگوی نورپردازی ارائه می‌دهم از این قرار است: نحوه‌ی بازی نور و سایه بر روی صورت به منظور ایجاد اشکالی متفاوت. به عبارت ساده، این که چه شکلی بر روی صورت ایجاد می‌شود.
چهار الگو و شیوه اصلی و رایج نورپردازی پرتره:
۱- نوپردازی اسپلیت ( دو نیمی)
۲- نورپردازی لوپ
۳- نورپردازی رامبرانت
۴- نورپردازی پروانه‌ای
علاوه بر این، از دو سبک نورپردازی گسترده یا پهن (boad) و کوتاه (short) نیز می‌توان در کنار این چهار الگوی اصلی استفاده کرد. که در مجموع ۶ الگوی نورپردازی کلاسیک پرتره خواهند بود. در ادامه سعی خواهیم کرد تا هر ک از این الگوها را به صورت جداگانه مورد بررسی قرار دهیم.
نوشته مرتبط: [irp posts=”428″ name=”ترکیب بندی در عکاسی پرتره”]
۱) نورپردازی اسپلیت (دونیمی)
همان‌طور که از اسمش پیدا است، نورپردازی اسپلیت، صورت را دقیقا به نیمه مساوی روشن و تاریک (سایه) تقسیم می‌کند.
از این نورپردازی بیشتر برای خلق تصاویر دراماتیک به عنوان مثال عکاسی از موسیقی‌دانان یا هنرمندان استفاده می‌شود. نورپردازی اسپلیت بیشتر دارای حال و هوایی مردانه است و به همین خاطر بیشتر برای عکاسی از مردان مناسب است تا زنان. با این حال، به خاطر داشته باشید هیچ کدام از این قوانین وحی منزل نبوده و بیشتر حکم یک نقطه شروع یا راهنما را دارند.
بنابراین تاز زمانی که کاملا به خم و چم عکاسی پرتره مسلط نشده‌اید، سعی کنید از این اصول و راهنمایی‌ها پیروی کنید.
برای ایجاد نورپردازی اسپلیت کافی است منبع نور را با زوایه‌ی ۹۰ در سمت راست یا چپ سوژه قرار دهید و بهتر است که نور اندکی در پشت سوژه قرار گیرد.
محل قرارگیری منبع نور به نوع چهره سوژه شما بستگی دارد. به نحوه تابیدن نور به چهره آنان دقت کنید و سپس نور خود را تنظیم کنید.
در شکل صحیح نورپردازی اسپلیت، در سمت تاریک چهره فقط چشم نور می‌گیرد و مابقی اجزا ر سایه قرار دارند. چنان چه با اندکی چرخاندن صورت، نور بیشتری بر روی گونه بیافتد، شاید بتوان گفت که نورپردازی اسپلیت برای آن چهره چندان مناسب نیست.
نکته: هر یک از الگوهای نورپردازی را می توان بر روی هر جهت صورتی (روبرو، سه رخ یا حتی نیم رخ) ایجاد کرد.
فقط به خاطر داشته باشید که برای حفظ الگوی نورپردازی منبع نور شما باید تابع صورت سوژه باشد. یعنی اگر سوژه سرش را بچرخاند، الگوی نوری نیز تغییر می‌کند.
پس خیلی وقت‌ها به جای جابجا کردن نورها، می‌توان با چرخاندن صورت سوژه، الگوی نورپردزای را تغییر داد.
نور داخل چشم (Catch Light)
همان‌طور که می‌بینید در تصویر بالا در چشم‌های کودک، انعکاسی از منبع نور واقعی دیده می‌شود.
این انعکاس به صورت نقطه‌ی سفید کوچکی دیده می‌شود اما اگر از نزدیک‌تر نگاه کنیم می‌توانیم شکل منبع نور را تشخیص دهیم.
نوشته مرتبط: [irp posts=”2393″ name=”تکنیک‌های عکاسی پرتره در نور شدید”]
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید، منبع نوری که من برای عکاسی از این کودک بکار بردم یک شش ضلعی با مرکز تیره است. در واقع برای ایجاد این جلوه، یک سافت باکس شش ضلعی را بر روی فلاش دوربین قرار دادم. این همان چیزی است که به عنوان “نور داخل چشم” یا (کچ لایت) شناخته می‌شود.
بدون این نور، چشم‌های سوژه تیره، مرده و ب روح به نظر خواهد رسید. فراموش نکنید که حداقل یکی از چشم‌های سوژه باید این نور را داشته باشد تا سرزنده به نظر برسد. دقت کنید که این نور علاوه بر این، مردمک و کل چشم را نیز روشن می‌کند که باعث تشدید حس زنده بودن سوژه می‌شود.
۲) نورپردازی لوپ
نحوه ایجاد الگوی نورپردازی لوپ بدین شرح است که سایه‌ی کوچکی از بینی سوژه بر روی گونه وی بیافتد.
برای ایجاد نورپردازی لوپ، منبع نور باید اندکی بالاتر از سطح چشمان سوژه و با زوایه میان ۳۰ تا ۴۵ درجه نسبت به سوژه قرار گیرد (که این زاویه به صورت فرد بستگی دارد).
همان‌طور که ملاحظه می‌کنید در تصویر بالا، سایه‌ی محوی از بینی عروس و داماد بر روی سمت چپ صورت آنها افتاده است. در نورپردازی لوپ، سایه‌ی بینی و سایه‌ی گونه نباید به یکدیگر برسند.
سایه‌ی بینی باید کوچک و رو به پائین باشد اما مواظب باشید که بالا بردن بیش از حد منبع نور باعث ایجاد سایه‌های عجیب و از بین رفتن نور داخل چشم‌ها و در نتیجه تاریک شدن آنها می‌شود.
می توان گفت، نورپردازی لوپ رایج‌ترین و محبوب‌ترین الگوی نورپردازی پرتره است زیرا که ایجاد آن آسان است و به اکثر چهره ا جلوه خوبی می‌بخشد.
در شکل بالا پرده تیره حکم انبوه برگ‌های پشت سر عروس و داماد را دارد.
استفاده از رفلکتور
خورشید از فراز درخت‌ها می‌تابد اما این دو کاملا در سایه قرار دارند. از یک رفلکتور سفید در سمت چپ دوربین برای منعکس کردن نور خورشید به سمت صورت سوژه‌ها استفاده شده است.
فرقی نمی‌کند رفلکتور در سایه باشد یا در آفتاب، مهم این است که نور کافی را به چهره‌ها بتاباند. فقط کافی است با فلکتور بازی کنید، با جابجا کردن رفلکتور، می‌توانید الگوی نورپردازی را تغییر دهید.
برای نورپردازی لوپ، رفلکتور باید نسبت به دوربین زاویه‌ای ۳۰ تا ۴۵ درجه داشته باشد. هم‌چنین باید اندکی بالاتر از سطح چشم سوژه‌ها قرار گیرد تا سایه‌ی بینی با زاویه رو به پائین و به سمت گوشه لب تشکیل شود.
اشتباهی که اکثر عکاسان تازه کار در هنگام استفاده از رفلکتور مرتکب می‌شوند این است که رفلکتور را پائین و رو به بالا نگه می‌دارند. در این حالت نور به پائین بینی سوژه تابیده و جلوه جالبی ایجاد نمی‌کند.
۳) نورپردازی رامبراند
از آن جا که رامبراند نقاش نامدار هلندی در نقاشی‌هایش از این الگوی نور بهره می‌گرفت، این شیوه نورپردازی را رامبرانت نام گذاری کرده‌اند. مشخصه نورپردازی رامبرانت مثلث نوری است که بر روی گونه تشکیل می‌شود.
برخلاف نورپردازی لوپ که سایه‌ی بینی و گونه به هم نمی‌رسند، در نورپردازی رامبرانت این دو سایه به هم رسیده و مثلث کوچک روشنی را در وسط گونه تشکیل می‌دهند.
نوشته مرتبط: [irp posts=”407″ name=”هفت نکته درباره پرتره سیاه و سفید”]
در شکل صحیح نورپردازی رامبراند، چشمی که در قسمتِ تاریک صورت قرار دارد، نور می‌گیرد یا به اصطلاح دارای همان نور داخل چشمی است زیرا در غیر این صورت چشم مرده و بی‌روح به نظر خواهد رسید.
نورپردای رامبراند دراماتیک‌تر است پس به مانند نورپردازی اسپلیت، حسی ابهام‌آمیز به تصویر می‌بخشد و باید خیلی دقیق و بجا بکار گرفته شود.
برای ایجاد نورپردازی رامبراند، سوژه باید اندکی از منبع نور روی برگرداند یا به اصطلاح جهت نگاه سوژه خلاف جهت تابش نور باشد. نور باید از بالای سر سوژه بتابد، به طوری که سایه‌ی بینی رو به پائین و بر روی گونه بیافتد.
هر چهره ای برای نورپردازی رامبراند مناسب نیست. این نورپردازی برای افرادی که دارای گونه‌های برجسته‌اند مناسب بوده و برای افرادی که دارای بینی کوچک یا پهن هستند زیاد توصیه نمی‌شود.
نوشته مرتبط: [irp posts=”1208″ name=”نورپردازی پرتره،تکنیک های نور اصلی و پرکننده”]
یک بار دیگر یادآوری می‌کنم که حتما لازم نیست که در هنگام عکاسی پرتره، دقیقا این الگوهای نورپردازی را رعایت کنید. در واقع هر شیوه‌ای از نورپردازی که چهره را بهتر نشان دهد و حس و حال موردنظر شما را ایجاد کند، شکل صحیحی از نورپردازی است.
اگر از نور پنجره‌های سرتاسری برای عکاسی کردن استفاده می‌کنید، برای ایجاد این شکل از نورپردازی نیاز است تا قمست پائینی پنجره‌ها را مسدود کنید.
۴) نورپردازی پروانه‌ای
برای ایجاد این الگوی نورپردازی، منبع نور اصلی باید در بالا و دقیقا پشت دوربین قرار گیرد، در این حالت سایه‌ی پروانه‌ای شکلی زیر بینی تشکیل می‌شود که به همین خاطر نورپردازی پروانه‌ای نامیده می‌شود.
عکاسان معولا در این حالت، از زیر منبع نور اقدام به عکاسی می‌کنند. این شیوه نورپردازی که با ایجاد سایه‌هایی در زیر گونه‌ها و چانه همراه است، اغلب برای عکاسی گلامور بکار گرفته می‌شود؛ به علاوه برای عکاسی از افراد مسن نیز مناسب است چون کمتر از نورپردازی جانبی بر چین و چروک‌ها تاکید می‌کند.
نورپردازی پروانه‌ای از طریق قرار دادن منبع نور در پشت دوربین و اندکی بالاتر از سطح چشم یا سر سوژه (که این مساله به فرد بستگی دارد) ایجاد می‌گردد.
گاهی اوقات از یک رفلکتور هم که دقیقا زیر چانه قرار می‌گیرد، استفاده می‌شود که حتی ممکن است خود سوژه آن را نگه دارد.
این الگوی نورپردازی برای افرادی مناسب است که دارای صورت ترکه‌ای و گونه‌های برجسته و تفکیک شده می‌باشند. ایجاد این الگوی نورپردازی با استفاده از نور پنجره و رفلکتور سخت‌تر است.
اغلب برای این که سایه‌ی زیر بینی مشخص و قابل تشخیص باشد، به یک منبع نور سخت تر مانند نور آفتاب یا فلاش نیاز است.
۵) نورپردازی گسترده
نورپردازی گسترده الگوی خیلی خاص و مشخصی نبوده بلکه بیشتر سبکی از نورپردازی است. هر کدام از الگوهای لوپ، رامبرانت و اسپلیت می‌توانند یا گسترده باشند یا کوتاه.
نورپردای گسترده زمانی ایجاد می‌شود که صورت سوژه اندکی از مرکز به یکی از طرفین چرخیده باشد و آن طرف صورت که رو به دوربین ست در نور باشد.
در این حالت ناحیه روشن بزرگتری بر روی صورت ایجاد می‌شود و آن قسمت صورت که در تاریکی و سایه قرار دارد، کوچکتر است.
از این سبک نورپردازی بیشتر برای گرفتن پرتره‌های “مایه روشن” بکار می‌رود. این سبک نورپردازی باعث می‌گردد تا صورت فرد کشیده و پهن‌تر از حالت واقعی آن به نظر برسد و برای افرادی مناسب است که دارای صورتی تکیده و باریک‌اند.
اکثر مردم دوست دارند ترکه‌ای تر به نظر برسند و نه پهن یا چاق بنابراین این سبک نورپردازی برای کسی که سنگین وزن یا دارای صورت گردی استریال مناسب نیست.
برای ایجاد نورپردازی گسترده (پهن) جهت صورت باید به خلاف جهت منبع نور باشد.
دقت کنید که آن طرف از صورت که رو به دوربین است بیشترین نور را به خود می‌گیرد و سایه بر روی قسمتی از صورت ایجاد شده که فاصله بیشتری از دوربین دارد.
به زبان ساده، نورپردازی گسترده بزرگ ترین بخش صورت که به سمت دوربین است را روشن می‌سازد.
۶) نورپردازی کوتاه
نورپردازی باریک نقطه مقابل نورپردازی پهن است. همان طور که در عکس زیر ملاحظه می‌کنید، در نورپردازی کوتاه آن طرف صورت که رو به دوربین است (و بزرگتر به نظر می‌رسد) را در سایه قرار می‌گیرد.
از این سبک اغلب برای نورپردازی “مایه تیره” استفاده می‌گردد. در این حالت، بخش بزرگتر صورت در سایه قرار گرفته و حالتی تندیس گونه و سه بعدی به صورت می‌بخشد و صورت را ترکه‌ای‌تر از آن چه واقعا هست، نشان می‌دهد.
در نورپردازی باریک، این بار صورت رو به منبع نور است. دقت کنید که چگونه آن طرف صورت که رو به منبع نور و از دوربین دورتر است، بیشترین نور را به خود می گیرد و سایه‌ها بر روی بخشی که به دوربین نزدیک‌تر است تشکیل می‌شود.
به زبان ساده، در نورپردازی کوتاه، بخش بزرگتر صورت در سایه قرار می‌گیرد.
نتیجه‌گیری
هر وقت بتوانید هر یک از ۶ الگوی نورپردازی کلاسیک پرتره را تشخیص داده و ایجاد کنید، آن وقت زمان و نحوه کاربرد آنها را نیز یاد خواهید گرفت.
با بررسی صورت سوژه یاد خواهید گرفت که کدام الگوی نورپردازی برای صورت‌های مختلف مناسب است. نورپردازی فردی که دارای صورت گرد است و می‌خواهد صورتش ترکه‌ای تر به نظر برسد، با نوازنده‌ی گیتار الکتریکی که می‌خواهد خشن و جدی به نظر برسد، فرق می‌کند.
برای بدل شدن به یک عکاس پرتره حرفه‌ای، علاوه بر آشنایی با این الگوهای نور، باید شناخت کافی از کیفیت نور، مسیر نور و نسبت نورها نیز داشته باشید.
البته اگر بتوانید منبع نور را جابجا کنید، تغییر الگوی نورپردازی خیلی راحت‌تر است.
با این حال اگر منبع نور اصلی خورشید یا پنجره باشد، انجام این کار خیلی سخت و بعضا ناممکن می‌شود.
بنابراین به جای جابجا کردن منبع نور، باید موقعیت سوژه را نسبت به منبع نور تغییر دهید یا این که موقعیت دوربین یا موقعیت سوژه را عوض کنید. بنابراین اگر نمی‌توانید خود منبع نور را جابجا کنید، کافی است موقعیت سوژه نسبت به منبع نور را تغییر دهید.
شما در این مقاله، ۶ الگوی نورپردازی کلاسیک پرتره را فرا گرفتید ، اما برای نورپردازی پرتره روش های خلاقانه دیگری وجود دارد که در مقالات بعدی در وبسایت دوربین پلاس ما آنها را به شما آموزش خواهیم داد.
نوشته مرتبط: [irp posts=”4011″ name=”تکنیک دوبار نوردهی در عکاسی پرتره”]
اگر به تازگی به مبحث نورپردازی پرتره علاقه‌مند شده‌اید و در آغاز راه هستید، فیلم «مبانی عکاسی پرتره» می‌تواند برای شما بسیار آموزنده باشد و اگر به دنبال آموزش حرفه‌ای و پیشرفته‌تر نورپردازی پرتره هستید، شما را به تماشای فیلم آموزشی «زبان نور»دعوت می‌کنیم.
منبع: DPS / نوشته: دارلن هیلده برانت
ترجمه: هادی آذری
قوانین ارسال دیدگاه