عکاسی منظره و فاصله ابرکانونی (هایپرفوکال)

در این مقاله سعی می‌کنیم به مقوله عکاسی منظره و فاصله ابرکانونی (هایپرفوکال) بپردازیم. عکاسان منظره به خاطر دارم در اوایل بیشتر عکاس‌ها نسبت به اتوفوکوس بی‌اعتماد بودند و کمتر از آن استفاده می‌کردند.

اما حالا قضیه برعکس شده است. اتوفوکوس آنقدر فراگیر شده و آنقدر امتحان خود را خوب پس داده که امروز کمتر کسی به صورت دستی فوکوس می‌کند. به‌طوری که فراموش می‌کنیم بعضی مواقع بهتر است به صورت دستی فوکوس کنیم.

یک مثال خوب برای این مساله وقتی است که با یک لنز واید می‌خواهید از یک منظره عکاسی کنید.

در این حالت، شاید بخواهید کل صحنه تا حد امکان واضح ثبت گردد. اما وقتی که این منظره از چند سانتیمتری دوربین شما آغاز شده و تا بی‌نهایت امتداد می‌یابد، چطور این کار را انجام می‌دهید؟ ب

رای پاسخ دادن به این سوال شما باید مفهوم عمق میدان را درک کرده باشید و بدانید که دقیقاً لنز را باید در چه نقطه‌ای از صحنه فوکوس کنید، نه این که این کار را به دوربین واگذار کنید.

بیشتر بدانید:               [irp posts=”6262″ name=”فاصله کانونی”]

عکاسی منظره و فاصله ابرکانونی (هایپرفوکال)

عمق میدان چیست؟

عمق میدان ناحیه‌ای در جلو و پشت نقطه‌ی فوکوس است که واضح به نظر می‌رسد یا بهتر است بگوئیم از وضوح قابل قبولی برخوردار است.

میزان عمق میدان تا حدودی به تنظمیات دوربین (فاصله کانونی لنز و دیافراگم) و تا حدودی نیز به عواملی چون اندازه عکس و چشم بیننده وابسته .

فراموش نکنیم که وضوح مساله‌ای ذهنی و سلیقه‌ای  است یعنی آن چه برای یک فرد واضح به نظر می‌رسد ممکن است برای فردی دیگر واضح نباشد. 

این تصویر عمق میدان را وقتی فوکوس بر روی بی‌نهایت قرار دارد نشان می‌دهد. می توانید ببینید که بخش بیشتر ناحیه‌ی وضوح در پشت نقطه‌ی فوکوس قرار گرفته و هدر رفته است.

عمق میدان در عمل

بهترین راه برای درک نحوه‌ی عملکرد عمق میدان، آوردن مثالی عملی است. فرض کنید که با لنزی ۲۴ میلیمتری که بر روی نقطه‌ای در فاصله یک متری از دوربین فوکوس شده عکاسی می کنید و برای این که تصویر واضحی داشته باشید، دیافراگم را بر روی f/11 قرار می‌دهید.

در این حالت، از هر چیزی که در فاصله ۷۳ سانتیمتری تا  ۱۵۷ سانتیمتری وجود داشته باشد، واضح ثبت خواهد شد.

چنانچه بر روی نقطه‌ای در نزدیکی دوربین فوکوس کنید، اطراف نقطه‌ی فوکوس واضح خواهد بود اما وضوح در فواصل دور و خط افق از دست خواهد رفت.

در واقع، در این حالت هر چیزی که در فاصله‌ی یک متری از دوربین قرار دارد واضح است و بعد از آن همه چیز رفته رفته وضوح کمتری پیدا می‌کند تا به نقطه‌ای می‌رسیم که وضوح کاملاً از دست می‌رود.

فراموش نکنید که در تعیین میزان عمق میدان، اندازه سنسور دوربین نیز به اندازه‌ی فاصله کانونی و دیافراگم تاثیرگذار است. همان‌طور که ملاحظه شد، فوکس کردن بر روی بی‌نهایت تا حدی زیادی عمق میدان را هدر می‌دهد.

در اینجاست که با استفاده از فاصله ابرکانونی می‌توان به نتایج بهتری دست یافت.

بیشتر بدانید:                       [irp posts=”5454″ name=”عمق میدان در عکاسی”]

فاصله ابرکانونی (هایپرفوکال) چیست؟

فاصله ابرکانونی، فاصله‌ای است که چنانچه دوربین را بر روی آن فوکوس کنید، از نصف آن فاصله تا بی‌نهایت در فوکوس قرار می‌گیرد. این بدان معناست که اگر بر روی فاصله ای کمتر یا بیشتر از این فاصله فوکوس کنیم، حتی اگر این تغییر بسیار جزئی باشد، پس زمینه تصویر محو خواهد شد و دیگر وضوح قبلی را نخواهد داشت.

فاصله ابر کانونی یا همان هایپرفوکال، بیشتر برای عکاسی از منظره کاربرد دارد و به شما اجازه می‌دهد از بیشترین عمق میدان ممکن بهره بگیرید تا عکس نهایی شما از جزئیات بیشتری در پس زمینه و پیش زمینه برخودار باشد.در این مثال، فاصله کانونی ۲/۷ متر است.

کافی است بر روی این نقطه فوکوس کنید تا همه چیز از فاصله‌ی ۱/۳۴ متری تا بی‌نهایت در فوکوس قرار گیرد. در واقع این راهی است برای بیشینه  کردن عمق میدان و به شما کمک می‌کند تا کل صحنه را واضح ثبت کنید.

این تصویر نشان می دهد که وقتی بر روی فاصله ی ابرکانونی فوکوس می کنیم، عمق میدان به بیشترین میزان خود می رسد.

توجه کنید که نزدیک ترین نقطه فوکوس یعنی ۱/۳۴ متر نصف فاصله‌ی ابرکانونی یعنی ۲/۷ متر است.

این نسبت جدا از اینکه فاصله ابرکانونی لنز، دیافراگم و اندازه‌ی سنسور شما چقدر است، همیشه صادق است.

فاصله ابرکانونی در عمل

شاید بهترین راه برای بهینه کردن فاصله واضح‌سازی (فوکوسینگ) چشمی باشد. برای این کار اول سعی کنید بر روی دورترین شئی موجود در صحنه فوکوس کنید.سپس بدون اینکه وضوح در پس زمینه را از دست دهید سعی کنید به صورت دستی نزدیک‌ترین شی‌ به دوربین را نیز فوکوس کنید.

اگر دورترین شی در صحنه نزدیک خط افق باشد، آنگاه این فاصله تقریباً با فاصله ابرکانونی یکسان خواهد بود. علاوه بر این می‌توان از جداولی نیز برای تعیین دقیق تر فاصله ابرکانونی استفاده کرد.

روش محاسبه فاصله ابرکانونی

راحت ترین راه برای استفاده از فاصله ابرکانونی این است که نسخه‌ای از جداول فاصله ابرکانونی را همراه خود داشته باشید.

راه دیگر، استفاده از نرم افزارهای گوشی‌های هوشمند تلفن همراه است که می‌تواند فاصله ابرکانونی را برای شما محاسبه کند.

چند نمونه از این نرم افزارها عبارت است از: Simple DoF، DOF Master، Tack Sharp، DoF Viewer، Digital Photo Calcurator.

وقتی این اطلاعات را در اختیار داشته باشید، به لنزی نیاز دارید که مقیاس عمق میدان را بر روی بدنه‌ی لنز داشته باشد. بعضی از لنزها این درجه‌بندی را دارند اما اکثر لنزها جدید فاقد این مقیاس و درجه‌بندی هستند. با این حال این مقیاس‌ها خیلی هم دقیق نیستند.

اگر لنز شما فاقد این مقیاس است، تنها گزینه شما این است که این فاصله را حدس بزنید. خوشبختانه حدس زدن این فاصله آنقدرها هم کار دشواری نیست.

در مثال بالا، شما می‌دانید که با فوکوس کردن بر روی نقطه‌ای در حدود ۳ متری دوربین، به بیشترین میزان عمق میدان دست پیدا خواهید کرد.

                                                             لنزی فاقد مقیاس فاصله                                                                 نمونه‌ای از لنزی با مقیاس فاصله                                                      

با وجود تمام این متغیرها و احتمال وقوع خطا، یک راه دیگر برای استفاده از فاصله ابرکانونی این است که شما محاسبات را بر اساس یک دیافراگم (مثلاً f/8) انجام دهید اما در موقع عکاسی از دیافراگمی بسته‌تر (مانند f/11) استفاده نمائید.

در واقع این کار برای شما یک نوع حاشیه امنیت ایجاد کرده و احتمال خطا را کاهش می دهد.

فرمول محاسبه فاصله ابرکانونی

فاصله ابرکانونی را از فرمول H = f*f/N*c + f می‌توان محاسبه کرد که در آن f فاصله کانونی لنز، N عدد دیافراگم و c قطره دایره اغتشاش است. بعنوان مثال اگر از یک دوربین فول فریم با یک لنز ۵۰ میلیمتری در دیافراگم f/8  استفاده کنیم و قطر دایره اغتشاش نیز ۰٫۰۳ میلیمتر در نظر گرفته شود، فاصله ابرکانونی ۱۰٫۴۶ متر به دست خواهد آمد.

بنابراین اگربر روی سوژه‌ای واقع در ۱۰٫۴۶ متری از دوربین فوکوس کنیم، تمامی اشیاء واقع در نصف آن فاصله تا بی‌نهایت (یعنی از ۵٫۲۳ متری تا بینهایت) دارای فوکوس قابل قبولی خواهند بود.
جدول اعداد دایره اغتشاش برای دوربین‌های مختلف را از این لینک می‌توانید دانلود کنید و هم‌چنین جدول محاسباتی فاصله ابر کانونی و نرم افزار مربوطه در این لینک قابل مشاهده و دانلود می‌باشد.

قانون یک سوم برای صحنه های فاقد عمق بی نهایت

اما اگر صحنه شما از عمقی زیاد یا شئ‌ای در پیش‌زمینه برخوردار نباشد، چطور این کار انجام می‌شود؟

در این حالت هرچند فاصله ابرکانونی دیگر کارایی ندارد اما هم‌چنان می‌توان از روش‌هایی برای به حداکثر رساندن عمق میدان وضوح بهره گرفت.

در چنین شرایطی استفاده از  قانون  یک سوم توصیه می‌شود و این بدان معناست که شما برای دست‌یابی به حداکثر وضوح در تصویر، باید صحنه پیش روی خود را به سه قسمت تقریباً مساوی تقسیم کرده و فوکوس را بر روی نقطه‌ای در یک سوم ابتدایی قرار دهید. هرچند این روش در اکثر مواقع موثر واقع می‌شود، اما همیشه این طور نیست.

زیرا تعیین فاصله دقیق به عوامل مختلفی از قبیل فاصله سوژه، عدد دیافراگم و فاصله کانونی بستگی دارد.

نکاتی پیرامون رابطه عکاسی منظره و فاصله ابرکانونی (هایپرفوکال)

پیشتر گفتیم که عمق میدان یک سوم در جلو و دو سوم در پشت نقطه فوکوس گسترش می‌یابد. اما این امر همیشه درست نیست. کافی است بر روی شی‌ای خیلی نزدیک به دوربین فوکوس کنید و خواهید دید که این نسبت تقریباً به ۵۰/۵۰ تغییر خواهد کرد و یا بر روی چیزی که با دوربین فاصله زیادی دارد فوکوس کنید و مشاهده خواهید کرد که این نسبت به به ۱۰/۹۰ تغییر خواهد کرد.
بهترین حالت برای استفاده از فاصله ابرکانونی زمانی است که سوژه ما در سراسر صحنه پخش شده باشد و این که تمام قسمت‌ها و نواحی صحنه از اهمیتی برابر برخوردار بوده و هیچ یک به وضوح بیشتری نسبت به بقیه نیاز نداشته باشد.

علاوه بر این هرچند استفاده از دیافراگم‌های بسته باعث افزایش عمق میدان می‌شود اما استفاده از دیافراگم‌های خیلی بسته به خاطر ایجاد خطای انکسار که باعث محو شدن تصویر می‌گردد، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

مطالعه بیشتر:         [irp posts=”228″ name=”چطور عکس‌های منظره بهتری بگیریم؟”]