فضای منفی در عکاسی

فارغ از مسائلی چون نوردهی صحیح و خریداری تجهیزات مناسب، در نهایت امر این ترکیب‌بندی درست و استفاده دقیق از عناصر و مفاهیم دیداری هم چون فضای منفی و مثبت در تصویر است که تفاوت را در عکس شما رقم می‌زند. استفاده صحیح از فضای منفی در عکاسی یکی از گزینه هایی است که می تواند باث تاثیرگذاتر شدن عکس های شما شود.  “پر کردن تصویر” یکی از قوانین و اصولی است که در بدو یادگیری عکاسی فرا می‌گیریم.

در واقع این به معنای نزدیک شدن به سوژه و اطمینان حاصل کردن از این قضیه است که فضای خالی و بدون استفاده‌ای در عکس باقی نماند زیرا این فضا می‌تواند حکم لکه‌ای بی‌هویت را پیدا کند که نگاه و توجه ببینده را از سوژه‌ی اصلی منحرف و به سمت خود جلب کند.

در نتیجه این طور به نظر می‌رسد که “فضای منفی” یا همان حضور هیچ چیز در تصویر، در تقابل با آن اصل “پر کردن تصویر” یا “نزدیک شدن به سوژه” قرار می‌گیرد. اما این دو به جای آن که دو قطب مخالف درنظر گرفته شوند باید هم‌چون دو روی یک سکه فرض شوند که یکدیگر را تکمیل می‌کنند. گاهی اوقات، اندکی فضای خالی دقیقا همان چیزی است که سوژه‌ی شما به آن نیاز دارد.

ایجاد تعادل در عکس

اگر با موضوعی شلوغ و پر از جزئیاتی سر و کار دارید، در تقابل قرار دادن آن با یک فضای خالی می‌تواند به ترکیب‌بندی شما تعادل ببخشد. این کار به چشم اجازه می‌دهد تا روی یک نقطه متمرکز شود و هم چنین از ایجاد آشفتگی در عکس جلوگیری می‌کند.

حتی اگر عکس شما از لحاظ ترکیب‌بندی درست باشد یعنی این که زاویه و جهت مناسبی را انتخاب کرده باشید، قانون یک سوم یا نسبت‌های طلایی را رعایت کرده باشید و خط‌های هدایت‌کننده وجود داشته باشند که چشم را به سمت سوژه سوق دهند، گاهی اوقات بدون فضای منفی تصویر کامل نمی‌شود و عکس‌تان آنطور که انتظار دارید خوب از کار در نمی‌آید.

در واقع با قرار دادن یک فضای منفی در اطراف سوژه، شما به سوژه خود این اجازه را می‌دهید تا فضای کافی برای نفس کشیدن داشته باشد و علاوه بر این، این امر به ایجاد تصویر متعادل‌تری منجر خواهد شد.

حسی از فضا

اگر کل تصویرتان را با یک بافت یا سوژه‌ی تکرارشونده مثل موزائیک‌های کف حیاط یا توده‌ای از میوه‌ها پر کنید، این امر می‌تواند به نوعی مفهوم و حس بی‌کرانگی را در تصویر تداعی کند. محصور کردن سوژه با فضای منفی نیز می‌تواند حس مشابهی را در تصویر ایجاد کند.

به عنوان مثال، شما می‌توانید از یک قایق بادبانی بر روی آب در حالی که خط ساحل نیز در تصویر دیده می‌شود، عکاسی کنید که به نوعی حسی از بسته و محدود بودن فضا را در ذهن تداعی می‌کند. در حالی که، با حذف خط ساحل و قرار دادن قایق در فضای منفی ایجاد شده توسط آب، می‌توانید حسی از بی‌کرانگی دریا را در تصویرتان خلق نمائید.

ایجاد یک حس و حال خاص در تصویر

فضای منفی می‌تواند به ایجاد حس و حالی خاص در تصویر کمک کند. به عنوان مثال، فضای منفی تیره می‌تواند به‌شکل ضمنی به منعنای تعمق، تفکر و جدی بودن باشد. فضاهای منفی رنگی نیز هر یک می‌توانند تداعی‌کننده حس و حال خاصی در تصویر باشد به عنوان مثال فضای منفی آبی آرامش‌بخش و فضای منفی زرد، نشاط آور است.

برجسته کردن سوژه

وقتی در تصویر عنصری جز خود سوژه اصلی وجود نداشته باشد، تمام توجه و نگاه ما به آن معطوف خواهد شد و این دقیقا همان کاری است که قرار دادن سوژه در یک فضای منفی انجام می‌دهد. بی شک این امر در عکاسی تبلیغاتی مثل وقتی که از یک انگشتر مروارید گران قیمت عکاسی می‌کنید بسیار مفید است زیرا در این حالت تمام توجه مخاطب به آن شی خاص معطوف خواهد شد.

ایجاد چنین جلوه‌ای در عکاسی کار چندان سختی نیست. اولین راهکار این است که از سوژه موردنظر در یک پس‌زمینه ساده عکاسی کنید. اگر به فون‌های حرفه‌ای عکاسی دسترسی ندارید، می‌توانید از یک پارچه یا ورق سفید استفاده کنید.

علاوه بر این با نورپردازی هم می‌توانید سوژه را در یک فضای منفی محاط کنید. برای این کار یا می‌توانید پس‌زمینه را آن قدر روشن کنید که به اصطلاح “بسوزد” یا این که سوژه را با نوری قوی‌تر از نور موجود در فضا، نورپردازی کنید به طوری که انگار سوژه از دل تاریکی بیرون آمده است. هر دوی این تکنیک‌ها بسیار موثرند هرچند از طریق تجربه و تمرین است که به بهترین نتیجه ممکن دست خواهید یافت.

تقویت الگوها و اشکال

چشم و مغز ما همواره به دنبال یافتن الگوها و اشکال است. به عنوان مثال وقتی به آسمان آبی نگاه می‌کنیم همیشه به دنبال ابرهایی هستیم که شبیه یک چیز خاص‌اند مثلا شبیه صورت انسان یا یک حیوان. در واقع تعامل میان فضای مثبت و منفی در عکس مخصوصا در یک ترکیب‌بندی سیاه و سفید مینیمالیستی، فرصت مغتنمی است برای ما تا به دنبال همان اشکال و الگوهای باشیم که خیلی وقت‌ها این اشکال از بازی میان نور و سایه ایجاد می‌شود.

در تصویر فوق دو گونه فضای منفی دیده می‌شود. تیرگی‌هایی که چارچوب پنجره را مشخص کرده‌اند و علاوه بر آن، نوری که از پنجره به داخل می‌تابد باعث برجسته شدن جزئیات مشبک کاری روی پنجره‌ها می‌شود.

[irp posts=”2463″ name=”تنظیمات مهم در دوربین عکاسی”]

منبع: فتوکریتیک / ترجمه: هادی آذری